MỘT SỐ CHIA SẺ VỀ TRẺ BỊ TĂNG ĐỘNG GIẢM CHÚ Ý
- Tăng động giảm chú ý là gì?
– Tăng động giảm chú ý (ADHD – Attention Deficit Hyperactivity Disorder) là một rối loạn phát triển thần kinh, xuất hiện từ thời thơ ấu và có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành. Trẻ bị ADHD có sự khác biệt về cấu trúc và hoạt động của não bộ, đặc biệt ở các vùng điều khiển sự tập trung, kiểm soát xung động và điều chỉnh hành vi.
– ADHD không phải là do nuôi dạy sai cách, thiếu đạo đức hay bướng bỉnh, mà là một tình trạng y khoa có cơ sở sinh học rõ ràng, đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Hiệp hội Tâm thần học Hoa Kỳ (APA) công nhận trong DSM-5 (Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần).
- Những hành vi thường gặp: Trẻ ADHD có thể biểu hiện theo 3 nhóm chính:
– Giảm chú ý: hay quên, dễ mất tập trung, không hoàn thành nhiệm vụ, không lắng nghe khi được gọi, mơ màng, dễ bị phân tâm.
– Tăng động: lúc nào cũng hoạt động, không thể ngồi yên, nói nhiều, chạy nhảy liên tục, không biết chơi yên tĩnh.
– Xung động: cắt lời người khác, không chờ đến lượt, hành động vội vàng không suy nghĩ.
– Tùy từng trẻ, các biểu hiện này có thể nghiêng về một dạng (chỉ giảm chú ý hoặc chỉ tăng động), hoặc kết hợp cả hai.
- Nguyên nhân trẻ bị tăng động giảm chú ý:
Không có một nguyên nhân duy nhất, mà là kết quả của nhiều yếu tố tác động:
– Sinh học – thần kinh học: Vùng vỏ não trước trán (prefrontal cortex) hoạt động kém hiệu quả hơn, chất dẫn truyền thần kinh như dopamine, norepinephrine bị rối loạn điều hòa.
– Di truyền: Khoảng 75% trẻ ADHD có người thân cũng mắc các biểu hiện tương tự.
– Thai kỳ và sinh sản: Mẹ hút thuốc, uống rượu, sinh non, nhẹ cân… có thể làm tăng nguy cơ ADHD.
– Môi trường: Tiếp xúc với chì, stress gia đình kéo dài, nuôi dạy không nhất quán có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng.
- Gợi ý một số biện pháp xử lý:
– Chẩn đoán sớm: Đưa trẻ đi đánh giá bởi chuyên gia tâm lý, tâm thần nhi hoặc bác sĩ nhi khoa phát triển nếu thấy dấu hiệu nghi ngờ.
– Can thiệp hành vi: Dạy trẻ kỹ năng kiểm soát hành vi, tổ chức thời gian, tăng khả năng chú ý.
– Điều chỉnh môi trường: Tạo lịch trình rõ ràng, loại bỏ yếu tố gây xao nhãng, sử dụng hình ảnh hỗ trợ.
– Can thiệp phối hợp: Gia đình – nhà trường – chuyên gia cùng xây dựng kế hoạch hỗ trợ cá nhân cho trẻ.
– Điều trị y khoa: Một số trường hợp trung bình–nặng có thể cần dùng thuốc (theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa).
- Lời khuyên chuyên gia:
Trẻ ADHD không hư, không lười, không kém thông minh. Trẻ chỉ cần một cách hướng dẫn khác để phát triển đúng tiềm năng của mình. Nếu cha mẹ tỉnh thức, hiểu đúng về bản chất và không dán nhãn sai lệch, con hoàn toàn có thể học tốt, sống độc lập và thành công trong tương lai.
